Archiwum Rodziny Budów

Zygmunt Buda urodził się w Poznaniu w 1924 roku i już od dzieciństwa interesował się fotografią. Od 1941 roku pracował w poznańskim przedsiębiorstwie fotograficznym Foto-Stewner, założonym przez Ernesta Stewnera, a po zakończeniu wojny jako fotograf w MSW, z którego w latach 50. został zwolniony za niepoprawność polityczną. Od lat 60. pracował w Zakładzie Usług Filmowych na rogu ulic Marszałkowskiej i Kruczej w Warszawie. Zygmunt nagrywał filmy służbową kamerą na taśmę 16-milimetrową oraz prywatną kamerą SANYO na taśmę 8-milimetrową, którą otrzymał w prezencie od rodziny mieszkającej w USA. Entuzjastami filmowania życia rodzinnego stali się również jego synowie, Jacek i Marek, a także kolejne pokolenia rodziny Budów.

Film zrealizowany przez Zygmunta Budę latem 1963 roku podczas powitania ciotki Heleny oraz wujka Dzidka przez resztę rodziny na warszawskim Okęciu. Helena Gordon była córką Michała Grzymały (kuzyna Franciszka Stafisza), który wyemigrował do Stanów Zjednoczonych jeszcze przed I wojną światową. Film dokumentuje pierwszą wizytę Heleny w Polsce, pracującej na co dzień w szkolnictwie, która w kolejnych latach bywała częściej w kraju i współpracowała z polskimi szkołami. Jej ojciec Michał odwiedził Polskę w 1960 roku z wycieczką statkiem „Batory”. Mąż Heleny, Dzidek Jachniewski (James Gordon), wyemigrował do USA po II wojnie światowej, w której uczestniczył, walcząc pod Monte Cassino. Z powodów praktycznych, gdy mieszkał już w Stanach, mężczyzna zmienił nazwisko na Gordon. Dzidek pracował na co dzień w zakładach General Motors w Detroit. Jacek Buda, syn autora filmu, wspomina prezenty od wujostwa z USA dla niego i brata Marka – colty kowbojskie i dżinsy, nazywane wówczas farmerkami.

Ujęcia samolotu British European Airways na płycie lotniska. Pasażerowie wysiadają z samolotu i wchodzą do budynku lotniska. Rodzina czeka na podróżnych, dzieci trzymają w rękach bukiety kwiatów. Helena i Dzidek, obecni wśród pasażerów na lotnisku w poprzednim ujęciu, czule witają się z członkami rodziny i odpoczywają na ławce. Na podróżnych na lotnisku czekali kolejno od lewej: Wanda Konopnicka (siostra Dzidka), pani Jachniewicz (matka Dzidka), Katarzyna Buda (żona Zygmunta), Teodora Chmielewska (siostra Katarzyny), Krysia Jachniewicz (córka Aleksandra Jachniewicza, brata Dzidka). Pośród zgromadzonych widać także w górnym rzędzie Franciszka Stafisza (ojca Katarzyny) z żoną Łucją, Marka (syna Zygmunta i Katarzyny) i Jolę (córkę Teodory i Kazimierza Chmielewskich) oraz Janinę i Bogdana Sobolów, pana Konopnickiego (męża Wandy) i Olka (brata Dzidka). Helena i Dzidek witają się kolejno z każdym z członków rodziny. Mozaika scen rodzajowych w mieszkaniu.

(AT)